“ความแตกต่างทางสังคม อาหาร วัฒนธรรมและขนมธรรมเนียม จะนำไปสู่การเปิดเผยปริศนาและเคล็ดลับ แห่งการมีชีวิตยืนยาวอย่างไม่น่าเชื่อ!”

ความชรากับการเสื่อมสมรรถภาพทางร่างกายเป็นของที่ควบคู่กัน โดยทั่วไปแล้วเมื่ออายุมากขึ้น ร่างกายของมนุษย์ก็จะอ่อนแอลงไปตามกาลเวลา แต่ผู้คนพื้นที่สีน้ำเงินกลับไม่เป็นเช่นนั้น อย่างที่ทราบกันว่าประชากรในพื้นที่สีน้ำเงินคือพื้นที่ที่มีคนร้อยปีอาศัยอยู่ ถึงผู้คนเหล่านี้จะถูกมองว่าเป็น “ผู้สูงอายุ” แต่เมื่อคุณได้เริ่มศึกษาเกี่ยวกับพื้นที่สีน้ำเงินแล้ว คุณจะต้องรู้สึกประหลาดใจเป็นอย่างมาก เพราะผู้คนในพื้นที่สีน้ำเงินเหล่านี้ ไม่เพียงแค่มีชีวิตที่ยืนยาวแต่คุณภาพชีวิตของพวกเขายังอยู่ในระดับที่ดีเช่นกัน จากการสำรวจของคุณแดน บุทเนอร์ (Dan Buettner) พบว่ามีพื้นที่สีน้ำเงินทั่วทั้งโลกมีอยู่ 5 ประเทศได้แก่ ญี่ปุ่น สหรัฐอเมริกา สาธารณรัฐอิตาลี สาธารณรัฐเฮลเลนิก (กรีซ) และสาธารณรัฐคอสตาริกา เมื่อได้ยินชื่อประเทศเหล่านี้แล้ว ผู้เขียนเชื่อว่าผู้อ่านทุกคนอาจจะมีข้อคำถามมากมายในใจเกี่ยวกับ “เคล็ดลับ” บางอย่างเกี่ยวกับการมีชีวิตที่ยืนยาวของคนเหล่านี้ เพราะแต่ละประเทศที่กล่าวมาล้วนมีความแตกต่างกันเป็นอย่างมาก ไม่ว่าจะเป็นความแตกต่างทางสังคม ภูมิอากาศ วิถีการใช้ชีวิต อาหาร วัฒนธรรมและขนมธรรมเนียมอย่างเห็นได้ชัด ดังนั้นบทความนี้จะนำผู้อ่านไปค้นหาจิ๊กซอว์ (Jigsaw) สำคัญในการมีชีวิตที่ยืนยาวกว่าคนปกติ โดยจะแบ่งเป็น 3 บทความ ประกอบไปด้วย 1) บทความคนร้อยปีในพื้นที่สีน้ำเงิน 2) เคล็ดลับคนร้อยปีในพื้นที่สีน้ำเงินทั้ง 5 ประเทศ และ 3) แนวคิด Power 9 : กุญแจสำคัญสำหรับการมีอายุยืนของคนร้อยปี

หมู่เกาะโอกินาว่า ประเทศญี่ปุ่น

อ้างอิงรูปจาก : https://www.internationaltraveller.com/asia/japan/okinawa/okinawa-japans-island-life/

หมู่เกาะโอกินาว่า ในประเทศญี่ปุ่นตั้งอยู่ในมหาสมุทรแปซิฟิก ซึ่งห่างจากตัวเมืองญี่ปุ่นประมาณ 400 ไมล์ เป็นเกาะที่ใหญ่เป็นอันดับห้าของประเทศ ขึ้นชื่อเรื่องสภาพอากาศกึ่งเขตร้อนที่อบอุ่น วิถีชีวิตที่เงียบสงบและภูมิทัศน์ธรรมชาติที่สวยงาม หมู่เกาะแห่งนี้ได้รับการจัดอันดับให้เป็น 1 ใน 5 พื้นที่สีน้ำเงิน โดยหมู่เกาะแห่งนี้มีประชากรร้อยปีประมาณ 68 คนต่อประชากร 100,000 คน

ประชากรร้อยปีที่อาศัยอยู่ในหมู่เกาะแห่งนี้เน้นรับประทานอาหารจำพวกพืชเป็นหลักมาเกือบทั้งชีวิต เช่น มันเทศ เต้าหู้ เป็นต้น ซึ่งเป็นอาหารที่ให้สารอาหารที่สูงแต่ให้แคลอรี่ต่ำ อาหารส่วนใหญ่จะเน้นใช้วัตถุดิบของท้องถิ่นเป็นหลัก อีกทั้งชาว Okinawa ยังเน้น การสร้างอย่างทัศนคติที่ดีต่อสุขภาพ การรักษาวิถีชีวิตที่กระตือรือร้นและการสร้างเครือข่าวทางสังคมภายในชุมชน ซึ่งชาวโอกินาว่าเรียกมันว่า เครือข่าย 'โมไอ (Moai)'

อ้างอิงรูปจาก : https://www.bluezones.com/2018/08/moai-this-tradition-is-why-okinawan-people-live-longer-better/

แนวปฏิบัติเครือข่าย ‘โมไอ (Moai)’ ฝังแน่นอยู่ในสังคมของชาว Okinawa มานาน เป็นกลุ่มเครือข่ายสนับสนุนทางสังคมที่เข้มแข็งซึ่งสืบทอดมาตั้งแต่วัยเด็กจนถึงวัยบั้นปลายชีวิต เป็นการรวมกลุ่มเป็นประจำเพื่อหารือเกี่ยวกับความต้องการของพวกเขา และจะรวมตัวกันเมื่อสมาชิกต้องการความช่วยเหลือ คำว่า ‘Moai’ นี้ใช้มานานหลายร้อยปี จึงถูกใช้ครั้งแรกเพื่ออธิบายว่าเป็นหมู่บ้านที่ใช้การเงินร่วมกันเพื่อปรับปรุงชุมชนสำหรับทุกคน ปัจจุบันคำนี้ได้กลายเป็นส่วนหนึ่งของโครงสร้างทางสังคมของชาวโอกินาว่าและเป็นราฐานทางวัฒนธรรม ทำให้ผู้สูงอายุของชาวโอกินาว่ามีเครือข่ายความปลอดภัยที่เชื่อถือได้เพื่อคอยสนับสนุนหากเกิดสถานการณ์ที่ยากลำบาก

นอกจากนี้ชาวโอกินาว่ายังยึดหลักปรัชญา “อิคิไก (Ikigai)” ในการชีวิต ซึ่งมีความหมายว่า “คุณค่าของการมีชีวิตอยู่” ชาวเกาะแห่งนี้ให้ความสำคัญกับหลักปรัชญานี้เป็นส่วนสำคัญในการใช้ชีวิตประจำวัน ซึ่งเชื่อมโยงกับการมีอายุยืนยาวของคนในชุมชน เพราะการใช้ชีวิตอย่างมีจุดมุ่งหมายทำให้พวกเขามีบทบาทที่ชัดเจนในความรับผิดชอบและความรู้สึกเป็นที่ต้องการของทุกคน ปัจจัยหลักในการใช้ชีวิตตามปรัชญาอิคิไก (Ikigai) มีทั้งหมด 4 หัวข้อหลัก คือ

1. สิ่งที่คุณรัก หมายความว่าให้ระบุความต้องการเฉพาะเจาะจงในสิ่งที่ทำให้คุณรู้สึกมาชีวิตชีวา
2. สิ่งที่คุณทำได้เก่ง หมายถึงความสามารถ ทักษะและพรสวรรค์ในด้านต่างๆ ที่สะท้อนให้รู้สึกว่าตัวเองมีคุณค่า
3. สิ่งที่โลกต้องการ หมายถึง ให้พิจารณาความสามารถ ทักษะหรือพรสวรรค์ของตนเองในด้านต่างๆ ที่สามารถตอบสนองต่อความต้องการทางสังคมได้
4. สิ่งที่ได้รับเงิน หมายถึง ให้สำรวจความสามารถและทักษะที่ตนเองมีพรสวรรค์ว่าจะสามารถแปลงค่าเป็นวิถีชีวิตแบบยั่งยืนได้อย่างไร ใส่รูปเป็นภาษาไทย อ้างอิงรูปมาจาก

อ้างอิงรูปจาก : https://www.weforum.org/stories/2017/08/is-this-japanese-concept-the-secret-to-a-long-life/

โดยชาวโอกินาว่าเชื่อว่าการใช้หลักปรัชญา Ikigai กับการควบคู่ไปกับการใช้แนวปฏิบัติ Moai จะช่วยให้ประชากรเหล่านี้มีชีวิตที่ยืนยาวพร้อมๆ ไปกับการมีคุณภาพชีวิตที่ดีได้ เนื่องจากหลักปรัชญา Ikigai ทำให้คนในหมู่เกาะแห่งนี้รู้จักเป้าหมายและหน้าที่ความรับผิดชอบของตนเองเป็นอย่างดีในการดำเนินชีวิตประจำวัน มีความสุขในทุกๆ วัน ใช้เวลากับคนรัก หรือทำกิจกรรมที่ทำให้พวกเขามีความสุข และรับรู้ว่าตนเองมีคุณค่าต่อสังคมอยู่เสมอ

เมืองโลมา ลินดา รัฐแคลิฟอร์เนีย ประเทศสหรัฐอเมริกา

อ้างอิงรูปจาก  : https://www.nbcnews.com/better/lifestyle/what-blue-zone-city-loma-linda-california-can-teach-us-ncna989661

เมืองโลมาลินลา ( Loma Linda) อยู่ทางตอนใต้ของรัฐแคลิฟอร์เนีย เป็นพื้นที่สีน้ำเงินแห่งเดียวที่ได้รับการยอมรับอย่างเป็นทางการในประเทศสหรัฐอเมริกา เป็นเมืองที่มีเอกลักษณ์เฉพาะตัวซึ่งแตกต่างจาก Blue zones ประเทศอื่นๆ เพราะลักษณะทางภูมิประเทศที่ไม่ได้เป็นเกาะเหมือนกับโอกินาว่า ประเทศญี่ปุ่น, ซาร์ดิเนีย ประเทศอิตาลี หรือ เกาะอิคาเรีย ในประเทศกรีซ เป็นต้น ผู้คนในพื้นที่นี้ล้วนใช้มีวิถีชีวิตดังเช่นคนเมืองและต้องอยู่ท่ามกลางมลพิษทางสิ่งแวดล้อมมากกว่าคนทั่วไป

คนในพื้นที่แห่งนี้มีอายุยืนยาวกว่าชาวอเมริกันทั่วไปถึง 10 ปี เอกลักษณ์สำคัญของชุมขนแห่งนี้คือคนในชุมชนมีความเข้มแข็งทางสังคมเป็นอย่างมาก เกือบขึ้นของชาวโลมา ลิดา (Loma Linda) เป็นสมาชิกชุมชนของโบสถ์เซเวนเดย์แอดแวนทิสต์ (Seventh-day Adventist) ซึ่งเป็นนิกายโปรเตสแตนต์ที่ก่อตั้งขึ้นในปี พ.ศ.2406 มีหลักปฏิบัติอย่างเคร่งครัด ดังนั้น เคล็ดลับอายุยืนของกลุ่มคริสเตียนเซเวนเดย์แอดแวนทิสต์สามารถจะแบ่งเป็นความแตกต่างทางสังคม ด้านสุขภาพ(โภชนาการและกิจกรรมทางกาย) และวัฒนธรรม ดังนี้

• ด้านสังคม: ชาวแอดแวนทิสต์ ให้ความสำคัญกับการเข้าสังคมเป็นอย่างมาก เน้นการทำกิจกรรมเป็นกลุ่มเพื่อสานสัมพันธ์กับคนในชุมชน ครอบครัว หรือเพื่อน อย่างเช่น การออกกำลังกายเบาๆเป็นกลุ่มอยู่เสมอ การใช้เวลากับครอบครัว การพบปะเพื่อนบ้านอยู่บ่อยครั้งและการเข้าร่วมกิจกรรมจิตอาสาอยู่บ่อยครั้งเป็นการเปิดโอกาสให้คนเหล่านี้มีความตระหนักถึงจุดมุ่งหมายในชีวิตอยู่เสมอ
• ด้านสุขภาพ (โภชนาการและการมีกิจกรรมทางกาย): ชาวแอดแวนทิสต์ เน้นการรักษาดัชนีมวลกาย (BMI) อยู่สม่ำเสมอและกินอาหารเย็นแบบเบาๆ เพื่อป้องกันการรับแคลอรี่ที่มากจนเกินไปในช่วงที่ไม่สามารถเผาพลาญได้  โดยอาหารของชาวแอดแวนทิสต์ นั้นเน้นการกินอาหารจำพวกพืชเป็นหลัก เช่น ถั่ว ผลไม้ ผักและธัญพืชต่างๆ  ในส่วนของอาหารจำพวกนั้นนั้นจะเน้นกินแบบพอประมาณจะเน้นอาหารที่สามารถย่อยง่ายๆ เป็นหลักและดื่มน้ำให้เยอะ ๆ
• ด้านวัฒนธรรมและขนบธรรมเนียม: ชาวแอดแวนทิสต์ นั้นจะใช้วันสะบาโตในทุกๆ สัปดาห์เพื่อเป็นวันสำหรับการพักผ่อนหลักจากที่เจอความยากลำบากในชีวิตมาตลอดทั้งสัปดาห์และให้ความสำคัญกับการใช้เวลากับครอบครัวเป็นหลัก

จากที่กล่าวมาทั้งหมดนั้นเป็นเพียงเคล็ดลับของคนร้อยปีในพื้นที่ 2 ใน 5 ประเทศ ของพื้นที่สีน้ำเงินทั่วโลกเท่านั้น ในบทความถัดไปผู้เขียนจะกล่าวถึงเคล็ดลับของคนร้อยปีอีก 3 ประเทศ ไม่ว่าจะเป็น สาธารณรัฐอิตาลี สาธารณรัฐเฮลเลนิก (กรีซ) และสาธารณรัฐคอสตาริกา ในบทความ “เคล็ดลับคนร้อยปีในพื้นที่สีน้ำเงินทั้ง 5 ประเทศ”

แหล่งข้อมูล

1. Kim Schewitz. ( 8 September 22023). Okinawa, Japan is a Blue Zone where a remarkable number of people live to 100. Residents live with intention, have life-long friends, and eat lots of vegetables. Business Insider..https://www.businessinsider.com/okinawa-blue-zone-and-its-longevity-secrets-2023-9#okinawans-have-a-40-higher-chance-of-reaching-100-than-other-japanese-people-1
2. Lorenzo Pilastri. (9 April 2024). Ikigai : The Japaness Scret for a More Meaningful Life. Japanspecialist. สืบค้นจาก :  https://japanspecialist.com/w/ikigai-the-japanese-secret-for-a-more-meaningful-life
3. Blue Zones. (2020). Okinawa, Japan: Secrets of the world’s longest-living women. สืบค้นจาก :  https://www.bluezones.com/explorations/okinawa-japan/
4. Blue Zones. (2020). Loma Linda, California, USA: a group of Americans living 10 years longer. สืบค้นจาก : https://www.bluezones.com/explorations/loma-linda-california/
5. Blue zones project. (2020). Discover the Blue zones : Secrets from the world’s longest-lived people. สืบค้นจาก : https://grandforks.bluezonesproject.com/discover-the-blue-zones/#:~:text=A%20community%20of%20about%209%2C000,t%20smoke%20or%20drink%20alcohol.
6. Seven Seas worldwide. (2020). Blue zones countries : where do the world’s healthiest people live?. สืบค้นจาก :  https://www.sevenseasworldwide.com/need-help/blue-zone-countries/#:~:text=Blue%20zones%20are%20regions%20where,and%20Nicoya%20(Costa%20Rica).
7. Nicole Spector. (3 April 2019). Seventh-day Adventist tend to eat a plant-based diet and abstain from caffeine and alcohol. Better by Today. สืบค้นจาก :  https://www.nbcnews.com/better/lifestyle/what-blue-zone-city-loma-linda-california-can-teach-us-ncna989661
8. Iwelty. (10 สิหาคม 2024). ถอดรหัสกลุ่ม ‘Blue Zone’ เคล็ดลับ 100 ปี ชีวิตยืนยาวประเทศไทยพร้อมตั้งเป้าเป็น Blue Zone แห่งที่ 6 ของโลก. สืบค้นจาก : https://iwelty.com/blue-zone-%E0%B9%80%E0%B8%84%E0%B8%A5%E0%B9%87%E0%B8%94%E0%B8%A5%E0%B8%B1%E0%B8%9A-100-%E0%B8%9B%E0%B8%B5-%E0%B8%8A%E0%B8%B5%E0%B8%A7%E0%B8%B4%E0%B8%95%E0%B8%A2%E0%B8%B7%E0%B8%99%E0%B8%A2/