Brighton and Hove เมืองติดชายฝั่งทะเลตอนใต้ของประเทศอังกฤษ ก่อตั้งเมื่อปี 1997 เป็นเมืองที่มีชื่อเสียงเรื่องการสนับสนุนให้เกิดความยั่งยืนภายในเมืองอย่างเข้มแข็ง และได้รับการขนานนามจาก UNESCO ให้เป็นส่วนหนึ่งของเขตชีวมณฑล “Brighton & Lewes Downs Biosphere” หรือเป็นที่ทราบกันอย่างแพร่หลายว่าเป็น “เมืองชายฝั่งแห่งชีวิต” (Living Coast) ที่มุ่งอนุรักษ์และส่งเสริมสิ่งแวดล้อมสำหรับคนรุ่นต่อไป พร้อมทั้งสนับสนุนการพัฒนาอย่างยั่งยืน³ เพื่อให้เกิดการตระหนักรู้ด้านสิ่งแวดล้อมและการมีส่วนร่วมในสังคมในหลากหลายมิติ บทความนี้จะขอเสนอในมิติอาหารยั่งยืน

ภาพโดยผู้เขียน

Sustainable Food Places Network

เครือข่าย Sustainable Food Places Network เป็นเครือข่ายภาคประชาชนในเมืองต่าง ๆ ที่เติบโตอย่างรวดเร็วทั่วประเทศอังกฤษ มีวัตถุประสงค์ในการขับเคลื่อนกิจกรรมและแนวปฏิบัติที่ส่งผลให้มีระบบอาหารที่ดีต่อสุขภาพ มีความสอดคล้องกับบริบทพื้นที่และมีความยั่งยืน เครือข่ายนี้ฯ ทำงานร่วมกับหน่วยงานด้านอาหารภายในท้องถิ่น องค์กรการกุศล ภาคธุรกิจ และภาคประชาชน โดยอาศัยการมีอาหารที่ดีเป็นหลักสำคัญในการแก้ไขปัญหาด้านเศรษฐกิจ สังคม และสิ่งแวดล้อม อาทิ ความยากจนด้านอาหาร โรคอ้วน ความเสื่อมโทรมของถนนภายในเมือง การหายไปของการทำฟาร์มในระดับครัวเรือน ตลอดจนการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ การสูญเสียความหลากหลายทางชีวภาพ มลพิษ และขยะ

Brighton and Hove ได้เริ่มพัฒนาแผนกลยุทธ์ด้านอาหารในปี 2006 และปรับปรุงในปี 2012 และ 2018 เพื่อให้บรรลุวิสัยทัศน์ “การเป็นเมืองที่มีสุขภาพดี ยั่งยืน และมีระบบอาหารที่เป็นธรรมสำหรับทุกคน” กิจกรรมที่โดดเด่น ได้แก่ การลดความยากจนด้านอาหารและโภชนาการและการขยายการทำงานไปยังมิติอื่น ๆ ของระบบอาหารไปพร้อม ๆ กันผ่านแผนปฏิบัติที่ถูกพัฒนาขึ้นให้เหมาะสมกับบริบทพื้นที่ เครือข่ายที่ทำงานร่วมกันภายในเมือง ได้แก่ บุคคลทั่วไป, โรงเรียน, ธุรกิจอาหาร, และองค์กรต่าง ๆ ขณะเดียวกันก็มีเครื่องมือ (toolkit) สำหรับบุคคลและองค์กรเพื่อเป็นแนวทางการทำงานควบคู่ไปด้วย เมื่อวันที่ 30 พฤศจิกายน 2020 Brighton and Hove เป็นเมืองแรกในสหราชอาณาจักรที่ได้รับรางวัล Gold Sustainable Food Place Award ซึ่งเป็นรางวัลที่มอบให้แก่เมืองที่มีผลงานโดดเด่นด้านอาหารในหลากหลายมิติที่สำคัญ

เครือข่าย Sustainable Food Places Network ได้จัดตั้งรางวัล Sustainable Food Places Award ขึ้นเพื่อเป็นการสร้างการรับรู้และเฉลิมฉลองให้แก่เมืองต่าง ๆ ที่นำแนวทางและเครื่องมือของเครือข่ายซึ่งเป็นการผนวกประเด็นด้านอาหารในหลากหลายมิติไปพัฒนาจนเกิดการเปลี่ยนแปลงเชิงบวกและประสบความสำเร็จ⁵

เมืองอาหารยั่งยืนระดับทอง   

Brighton and Hove เป็นเมืองแรกในสหราชอาณาจักรที่ได้รับรางวัล Gold Sustainable Food Place Award ซึ่งจัดขึ้นเมื่อวันที่ 30 พฤศจิกายน 2563 เป็นรางวัลที่มอบให้แก่เมืองที่มีผลงานโดดเด่นด้านอาหารในหลากหลายมิติที่สำคัญ การเป็นเมืองอาหารยั่งยืนระดับทองทำให้ Brighton and Hove เป็นเมืองที่มีการดำเนินกิจกรรมด้านอาหารอย่างมีประสิทธิภาพ

นอกจากนี้ Brighton and Hove ยังเป็นหนึ่งในไม่กี่พื้นที่ของประเทศอังกฤษที่ให้ความสำคัญในการเฝ้าระวังด้านสุขภาวะเด็ก โดยเฉพาะอย่างยิ่งภาวะโรคอ้วนและการให้นมบุตร โดยมีอัตราการให้นมบุตรสูงกว่าค่าเฉลี่ยของประเทศถึงร้อยละ 25 และมีจำนวนสวนสาธารณะในชุมชนเพิ่มขึ้น 3 เท่าในช่วง 5 ปีที่ผ่านมา²

เมืองอาหารมีพลังในการนำผู้คนมารวมกันและเปลี่ยนแปลงชีวิต

ด้านการผลิตอาหารพบว่า ภายในเมือง Brighton and Hove มีโครงการที่สอดคล้องกับแนวคิดอาหารยั่งยืนกว่า 130 โครงการ มีพื้นที่ให้ประชากรสามารถปลูกและผลิตอาหารได้เองมากกว่า 75 แห่งทั่วเมืองและในชุมชนประมาณ 40 แห่ง ครัวเรือนรวมกันมากกว่า 1,000 ครัวเรือนมีส่วนร่วมในการผลิตปุ๋ยหมัก ช่วยลดขยะอาหาร และจัดหาสารอินทรีย์เพื่อสนับสนุนการผลิตอาหารภายในเมือง นอกจากนี้ยังมีการสอนทำอาหารโดยไม่เสียค่าใช้จ่าย เพื่อมอบและบริจาคอาหารมากกว่า 1 ล้านมื้อต่อปีให้แก่ผู้คนในเมืองที่ประสบปัญหาและมีข้อจำกัดในการเข้าถึงอาหาร เช่น ผู้ป่วยที่มีภาวะทางจิตเวช ผู้ป่วยสมองเสื่อม และคนที่มีรายได้น้อย ขาดรายได้ในการซื้ออาหาร การสอนเด็กและเยาวชนที่มีความพิการทำอาหารเพื่อสุขภาพ กิจกรรมปลูกผักสวนครัวสำหรับผู้สูงอายุที่เป็นโรคสมองเสื่อม ด้านการลดการสูญเสียอาหาร มีโครงการทำคาเฟ่ที่ดำเนินการโดยอาสาสมัครในเมือง มีการรังสรรค์เมนูอาหารจากอาหารส่วนเกิน (surplus food) ที่รวบรวมจากร้านสะดวกซื้อ ซุปเปอร์มาเก็ต และร้านอาหารทั่วเมือง ทั้งนี้ทั้งนั้นการดำเนินงานของโครงการต่าง ๆ เกิดขึ้นภายใต้ความเชื่อที่ว่า "อาหารมีพลังในการนำผู้คนมารวมกันและเปลี่ยนแปลงชีวิต - Food has the power to bring people together and change lives”⁴

^{ภาพโดยผู้เขียน}

เมืองอาหารทางเลือกเพื่อสุขภาพ

ความมุ่งมั่นของเมือง Brighton and Hove ในการหาแนวทางต่อสู้กับความยากจนด้านอาหารและขยะอาหารสอดคล้องกับกระแสและทัศนคติที่ก้าวหน้าของคนในเมือง Brighton and Hove เป็นที่รู้จักกันอย่างกว้างขวางว่าเป็นเมืองหลวงของ LGBTQ ของประเทศอังกฤษ มีความหลากหลายของประชากร และเป็นเมืองเดียวที่มีสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรจากพรรคกรีน (Green Party) บริหารงานมานานกว่า 14 ปี อีกทั้งยังมีสถานะเป็นเมืองแห่งสถานพักพิงที่ต้อนรับผู้อพยพจากทั่วโลก และได้รับการขนานนามให้เป็นเมืองหลวงมังสวิรัติของโลกจากนิตยสาร Chef's Pencil อีกด้วย⁴  ซึ่งหากมีโอกาสได้ไปเที่ยว Brighton and Hove เราจะพบว่าทุกร้านมีเมนูอาหารทางเลือกเพื่อสุขภาพ เช่น อาหารมังสวิรัติ (vegetarian food) สำหรับผู้บริโภคที่ไม่กินเนื้อสัตว์ หรือผู้บริโภคสามารถเลือกประเภทวัตถุดิบบางอย่างสำหรับเมนูนั้น ๆ ได้ เช่น เมนูที่ใส่ไข่ สามารถเลือกได้ว่าจะเป็นไข่ทั่วไปหรือไข่อินทรีย์ ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับรูปแบบและเงื่อนไขของร้านอาหารนั้น ๆ และที่สำคัญต้องสอดคล้องกับมาตรฐานอาหารของเมือง

Wild Mushrooms on Sourdough

เมืองอาหารที่มีมาตรฐานดีต่อสุขภาพและยั่งยืน

ภาพโดยผู้เขียน

สภาเมือง Brighton and Hove มีความมุ่งมั่นในการสร้างมาตรฐานและระบบอาหารที่ดีต่อสุขภาพและยั่งยืน เพื่อลดความยากจนด้านอาหาร สนับสนุนธุรกิจอาหารท้องถิ่น ลดผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมจากการผลิต การบริโภค และการจัดการขยะอาหารในเมือง The Brighton & Hove City Council Good Food Standards คือมาตรฐานสำหรับการให้บริการอาหารและการจัดเลี้ยงต่าง ๆ ที่ผู้จัดหาหรือผู้ให้บริการต้องปฏิบัติตามให้เป็นไปตามที่กำหนด โดยมีมาตรฐานที่สำคัญ ได้แก่

1. สนับสนุนการจัดหาอาหารที่มีประโยชน์ต่อสุขภาพและยั่งยืน
2. กำหนดให้สัดส่วนของส่วนผสมต้องมาจากระบบที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อมและมีจริยธรรม เช่น ระบบการค้าที่เป็นธรรม
3. มอบคะแนนให้กับผู้จัดหาหรือผู้ให้บริการจัดเลี้ยงที่จัดหาวัตถุดิบที่มาจากท้องถิ่นหรือวัตถุดิบที่ผลิตจากภูมิภาคอื่นภายในประเทศ
4. มอบคะแนนให้กับผู้จัดหาหรือผู้ให้บริการจัดเลี้ยงที่คำนึงถึงการเข้าถึงอาหารเพื่อสุขภาพได้ง่ายขึ้นของผู้บริโภค เช่น ลดปริมาณเกลือและน้ำตาลในอาหาร เพิ่มพืชตระกูลถั่วและผักในเมนูอาหาร และใช้ส่วนผสมธัญพืชทั้งเมล็ด
5. สนับสนุนการปรับปรุงคุณค่าทางโภชนาการของอาหารภายในเมือง สนับสนุนการลดภาวะน้ำหนักเกินทั้งในเด็กและผู้ใหญ่ และลดผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม
6. สนับสนุนแนวทางระดับชาติ Public Health England (2017) ที่มุ่งหวังให้ทุกภาคส่วนสาธารณะมีสภาพแวดล้อมที่เอื้อต่อการเข้าถึงอาหารที่ดีต่อสุขภาพได้ง่ายขึ้น
7. สนับสนุนแผนปฏิบัติการของรัฐบาลเกี่ยวกับโรคอ้วนในเด็ก ตระหนักว่าอาหารและเครื่องดื่มที่เด็กบริโภคต้องดีต่อสุขภาพและมีแคลอรีน้อยลง
8. ส่งเสริมแผนการดำเนินงานของเมืองที่มุ่งให้ประชาชนมีสุขภาพดีทั้งกายและใจ มีความเป็นอยู่ที่ดี ลดความเหลื่อมล้ำ ตอบสนองต่อความต้องการบริการเร่งด่วนได้ดี ปรับปรุงสิ่งแวดล้อมต่าง ๆ เพื่อคุณภาพชีวิตที่ดีของประชาชน เช่น การมีถนนที่สะอาดขึ้น เอื้อต่อการเดินทาง มีความสะดวกสบาย
9. สนับสนุนให้เกิดความเป็นกลางทางคาร์บอนภายในปี 2573 เพื่อให้มั่นใจว่าทุกคนสามารถเข้าถึงอาหารที่มีประโยชน์ต่อสุขภาพ มีจริยธรรม มีการผลิตอย่างยั่งยืน และลดความไม่เท่าเทียมด้านสุขภาพได้อย่างมีประสิทธิภาพ
10. มีส่วนสนับสนุนแผนงานเศรษฐกิจหมุนเวียนของ Brighton and Hove ในด้านต่าง ๆ ได้แก่ ระบบอาหารหมุนเวียน ส่งเสริมการผลิตอาหารในท้องถิ่น สนับสนุนการลดขยะอาหาร และ การทำงานร่วมกับองค์กรในท้องถิ่นที่มีส่วนร่วมในการกระจายอาหารส่วนเกินในท้องถิ่น

ภาพโดยผู้เขียน

อย่างไรก็ตามมาตรฐานเหล่านี้เป็นมาตรฐานที่ได้รับการพัฒนาและตกลงกันจากทุกภาคส่วนที่เกี่ยวข้องในระบบอาหารของเมือง¹  ดังนั้นจึงสามารถกล่าวได้ว่าความสำเร็จในการเป็นเมืองอาหารยั่งยืน คือการร่วมมือกันของทุกภาคส่วนอย่างเข้มแข็งที่มุ่งหวังให้ประชากรภายในเมืองมีคุณภาพชีวิตที่ดีและสามารถเข้าถึงอาหารที่ดีต่อสุขภาพได้อย่างทั่วถึงและเท่าเทียม ขณะเดียวกันการดำเนินงานต่าง ๆ ต้องคำนึงถึงการรักษาสิ่งแวดล้อมไปพร้อมกัน

เอกสารอ้างอิง

1. Brighton & Hove City Council. (April 2021). Brighton & Hove City Council Good Food Standards. เข้าถึงได้จาก https://www.brighton-hove.gov.uk/business-and-trade/contracts-and-tenders/brighton-hove-city-council-good-food-standards#tab--1-introduction
2. Brighton & Hove Food Partnership. (30 November 2020). เข้าถึงได้จาก Brighton & Hove wins UK’s first Gold Sustainable Food Places Award: https://bhfood.org.uk/goldaward/
3. Brighton and Hove City Council. (10 July 2024). A Sustainable city. เข้าถึงได้จาก https://www.brighton-hove.gov.uk/sites/default/files/migrated/article/inline/sustainable%20city.pdf
4. Norman Miller. (24 September 2022). How Brighton & Hove became Britain's greenest food city. เข้าถึงได้จาก https://www.bbc.com/travel/article/20220922-how-brighton-hove-became-britains-greenest-city
5. Sustainable Food Places. (20 November 2020). Celebrating Brighton and Hove: UK's first Gold Sustainable Food Place Award. เข้าถึงได้จาก https://www.sustainablefoodplaces.org/news/brighton_and_hove_gold_award_nov20-/